مجهول در زبان سوئدی (Passive)
مجهول در زبان سوئدی (Passive)
راهنمای جامع برای فارسی‌زبانان
مقدمه
در زبان سوئدی، مانند انگلیسی و بسیاری از زبان‌های دیگر، حالت مجهول (Passive) زمانی به‌کار می‌رود که فاعل جمله مشخص یا مهم نیست. یادگیری ساختار مجهول به شما کمک می‌کند متون رسمی، اخبار، اعلان‌های اداری و حتی روزمره را بهتر درک و بیان کنید.
گذشته مجهول (Passive) چیست؟
در جمله مجهول، کاری که انجام شده مهم است، نه اینکه چه کسی آن را انجام داده.
مثلاً:
- Aktiv: Polisen grep tjuven. (پلیس دزد را دستگیر کرد.)
- Passiv: Tjuven greps (av polisen). (دزد دستگیر شد [توسط پلیس].)
در این مثال، “tjuven” (دزد) در حالت جمله مجهول تبدیل به فاعل شده و تاکید اصلی روی “دستگیرشدن” است.
روش‌های ساخت جمله مجهول در سوئدی
در زبان سوئدی، چهار روش برای ساخت جمله مجهول وجود دارد که مهم‌ترین و رایج‌ترین آنها افزودن پسوند -s به فعل است.
۱. ساختار پایه: -s Passive
معمول‌ترین روش، افزودن “s-” به آخر فعل است.
فرمول:
مصدر یا گذشته ساده فعل + s
مثال:
- Skriva (نوشتن): Aktiv: Han skrev brevet. (او نامه را نوشت.) Passiv: Brevet skrevs (av honom). (نامه نوشته شد [توسط او].)
- Bygga (ساختن): Aktiv: De byggde huset. Passiv: Huset byggdes (av dem).
نکته:
“av + شخص” برای بیان کننده انجام‌دهنده (“by” در انگلیسی)
ولی اغلب اوقات انجام‌دهنده ذکر نمی‌شود.
۲. ساختار با فعل کمکى bli (شدن) + شکل سوم فعل
این ساختار زمانی استفاده می‌شود که عمل ناگهانی یا کوتاه‌مدت را بخواهیم توصیف کنیم تا فرآیند.
فرمول:
Bli + supinum (شکل سوم فعل/فعل گذشته کامل)
مثال:
- Datorn blev stulen. (کامپیوتر دزدیده شد.)
- Kontraktet blev skrivet igår. (قرارداد دیروز نوشته شد.)
۳. ساختار با فعل کمکی vara (بودن) + supinum
کاربرد بیشتر در توصیف وضعیتی ادامه‌دار یا نتیجه یک عمل:
- Dörren var låst. (در قفل بود.)
- Pengarna var stulna när polisen kom. (پول‌ها زمانی‌که پلیس آمد، دزدیده شده بودند.)
۴. ساختار man (شخص ناشناس/عمومی)
برای بیان جمله‌ای به سبک غیرمستقیم یا وقتی انجام‌دهنده مهم نیست:
- Man säger att…(گفته می‌شود که…)
صرف فعل در گذشته مجهول (-s past passive)
| مصدر | گذشته ساده | گذشته مجهول (-s) |
|---|---|---|
| Skriva (نوشتن) | skrev | skrevs |
| Bygga (ساختن) | byggde | byggdes |
| Laga (تعمیرکردن) | lagade | lagades |
| Äta (خوردن) | åt | åts |
نکات کاربردی و مثال بیشتر
- ضمائم انجام‌دهنده (av…):
در حالت رسمی یا برای وضوح، می‌توانید “av + شخص” را اضافه کنید:
- Maten lagades av mamma. (غذا توسط مامان پخته شد.)
- اخبار و متون رسمی:
بیشتر جملات اخبار و اعلامیه‌ها به حالت مجهول هستند:
- Ett nytt sjukhus byggdes i staden. (یک بیمارستان جدید در شهر ساخته شد.)
- افعال بی‌قاعده:
مانند همه بخش‌های سوئدی، برخی افعال صرف نامنظم دارند:
- Se (دیدن): sågs
- Ta (گرفتن): togs
- Ge (دادن): gavs
تفاوت با ساختار انگلیسی
در انگلیسی از ترکیب فعل کمکی (was/were) + قسمت سوم فعل استفاده می‌شود
(مثلاً: “The book was read…”)
در حالی که در سوئدی، اضافه‌کردن -s به فعل، رایج‌ترین روش است:
- Boken lästes.(کتاب خوانده شد.)
تمرین برای یادگیری passive
۱. جملات زیر را به حالت مجهول بنویسید:
- Flickan målade tavlan.
- De fixade bilen.
- Läraren rättade proven.
۲. جواب نمونه:
- Tavlan målades (av flickan).
- Bilen fixades (av dem).
- Proven rättades (av läraren).
جمع‌بندی
ساختار مجهول بخش مهمی از سوئدی واقعی است؛ برای رفتن به مراحل بالاتر زبان، مخصوصاً درک اخبار، مقاله‌نویسی و مصاحبه‌های شغلی، تسلط بر passive ضروریه.
همیشه هنگام ساخت جملات passive به زمان، جایگاه فعل و لحن جمله توجه کن و تمرین زیاد داشته باش!
